Ανάβουνε φωτιές στις γειτονιές!!!!

24 Ιουνίου...    Ο Αη-Γιάννης γιορτάζεται αυτή τη μέρα που παλιά λατρευόταν ο Ήλιος. Οι άνθρωποι τότε άναβαν φωτιές, μάζευαν βότανα θεραπευτικά και φυτά αρωματικά και έκαναν διάφορα μαντικά για την τύχη τους. Από αυτές τις ενέργειες επεκράτησε ο Άγιος να ονομάζεται Αη-Γιάννης, ο Κλήδονας.

Η λέξη κλήδονας προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «κληδών», που σημαίνει οιωνός, αλλά και επίκληση, δηλ. λέξεις και φράσεις που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι στις μαντικές τελετές.

Οι φωτιές του κλήδονα!!!

Είναι ένα ειδωλολατρικό έθιμο. Οι πυρές είναι διαβατήριες και καθαρτήριες για το χρόνο, ενώ συγχρόνως μ’ αυτές ασκούνται με τελετουργική δεξιοτεχνία η μαντεία, επιδιώκεται η υγεία, το σωματικό κάλλος με τη συγκομιδή αρωματικών φυτών και βοτάνων θεραπευτικών.

Ως πριν από λίγα χρόνια το άναμμα της φωτιάς του Αϊ-Γιάννη διατηρούνταν σε πόλεις και χωριά, όπου οι άνθρωποι άναβαν σε πλατείες, γειτονιές, κήπους, χωράφια, για να κάψουν τα ξερά χόρτα, τα ξερόκλαδα, όπου φώλιαζαν παντός είδους ζουζούνια και ερπετά. Ήταν δηλ. μια ανθρώπινη ανάγκη, αφού έπρεπε να καεί ό,τι περίσσευε από την άνοιξη πριν για τα καλά μπει το καλοκαίρι. Ύστερα τις πηδούσαν λέγοντας: «Έφυγον το κακόν, εύρον άμεινον», δηλ. «Αφήνω το κακό και πάω στο καλό» ή ακόμα «Άγιε μου Γιάννη, πέτρα στο κεφάλι μου, σίδερο στα πόδια μου και δροσιά στο σώμα μου».

Στο Βυζάντιο, η γιορτή του Αη-Γιαννιού ήταν η πιο δημοφιλής γιορτή του χρόνου. Ήταν γιορτή αφιερωμένη στο καλοκαίρι. Σ’ αυτή τη γιορτή μιλούσε η μοίρα, που πληροφορούσε για καλό ή για κακό, που μπορούσε να συμβεί απ’ τον έναν Άγιο Ιωάννη ως τον άλλον, δηλ. στη διάρκεια ενός χρόνου.

Η γιορτή όπου γινόταν είχε διαφορετική όψη και χαρακτήρα.

Στην πόλη, οι φιλικές οικογένειες συγκεντρώνονταν σ’ ένα σπίτι, όπου φρόντιζαν ανάμεσα στα παιδιά να υπάρχει κι ένα κοριτσάκι, ντυμένο νύφη, το οποίο έπαιζε το ρόλο της Πυθίας.

Η γιορτή ξεκινούσε με πλούσιο γεύμα, με κρασί και χορό, ώσπου νύχτωνε. Τότε έπρεπε να συγκεντρωθούν όλοι γύρω στο κοριτσάκι, που κρατούσε στα χέρια του ένα δοχείο μπρούντζινο, και όπου όλοι έπρεπε να ρίξουν από ένα αντικείμενο, αφού προηγουμένως πάνω του έγραφαν ευχές, όπως: «καλή παντρειά», « απόκτηση ενός παιδιού», «πλούσια κληρονομιά», «υγεία», «καλές δουλειές», κ.τ.λ. Ύστερα το κορίτσι τραβούσε από το δοχείο ένα αντικείμενο που έπεφτε στο χέρι του και το έδινε σ’ αυτόν που ρωτούσε για να πληροφορηθεί για την τύχη του.

Αυτό το υπέροχο έθιμο έχουμε αποφασίσει να το κρατήσουμε ζωντανό έτσι κάθε χρόνο την παραμονή της γιορτής είμαστε όλοι παρόντες.... παππούδες, παιδιά, εγγόνια, δισέγγονα!!!!!! 

Η ατμόσφαιρα σε αυτή την γιορτή είναι πάντα υπέροχη.... από νωρίς το απόγευμα ο δρόμος κλείνει.... τα τραπέζια στρώνονται και γεμίζουν με τα καλούδια που φέρνουν όλοι οι γείτονες.... το κρασί, το ούζο και η ρακί είναι άφθονα... η μουσική παίζει όλους τους ρυθμούς και το γλέντι αρχίζει!!!! 

Αργά το βράδυ που ανάβουν οι φωτιές είναι μια ευκαιρία να καούν και τα Μαγιάτικα στεφάνια, και μικροί και μεγάλοι τρέχουν να πηδήξουν πάνω από την φωτιά!!!!

Δεν ξέρω αν με αυτό το έθιμο καταφέρνουμε να διώξουμε μακρυά "όλα τα κακά"...  αυτό που ξέρω είναι πως σε όλους ανεβαίνει η διάθεση!!!!!!  Και του Χρόνου!!!!

Όταν τα παιδιά που ανάβουν τις φωτιές και φωνάζουν

μπροστά στις φλόγες μέσα στη ζεστή νύχτα

(μήπως έγινε ποτές φωτιά που να μην την άναψε κάποιο παιδί, ώ Ηρόστρατε)

Και ρίχνουν αλάτι μέσα στις φλόγες για να πλαταγίζουν

τη νύχτα εκείνη του αη Γιάννη όταν έσβησαν οι φωτιές

και μελέτησες τη στάχτη κάτω από τ’ αστέρια. 

Γ. Σεφέρης, Ποιήματα