Οι κουδούνες των Χριστουγέννων...

Μπαίνοντας ο Δεκέμβρης τα παιδιά στη Σιάτιστα αρχίζουν τις απογευματινές  ώρες το μάζεμα του λόζιου ( ξερών χόρτων) και το χτύπημα των κουδουνιών ανάβοντας και μικροφωτιές τα βραδάκια στις γειτονιές τους στο καθορισμένο για τις μεγάλες κλαδαριές σημείο ( προετοιμασία του χώρου ). 

Οι εκδηλώσεις αυτές κορυφώνονται την παραμονή των Χριστουγέννων κυρίως, αλλά και της πρωτοχρονιάς με το στήσιμο και άναμμα των κλαδαριών,"κλαδαρών" κατά το σιατιστινό ιδίωμα, και το ομαδικό χτύπημα των κουδουνιών από τα παιδιά της κάθε γειτονιάς γύρω από την κλαδαρά τους.

Ειδικά στις μεγάλες κλαδαρές της παραμονής των Χριστουγέννων τα παιδιά μαζί με το χτύπημα των κουδουνιών τραγουδούν και το τραγούδι :

Πιδιά μ΄, ήρθαν  τα κόλιαντα  κι όλοι να τοιμαστείτι.

Πάρτι κι τις τζιουμάκις σας κι στούν  Αϊ-Λια  να βγείτι

κι απ' τουν Αϊ-Λια στουν Πρόδρουμου , στα Τρία τα πηγάδια.

Ικεί θα εν^ει του σύναγμα κι όλου του συναγώι˙

θα ν'άψουμι τις κλαδαρές,  θα πούμι "Κι απού χρόνου!".

Κουδούνια χρησιμοποιούνται και την πρωτοχρονιά. Μετά την απόλυση της εκκλησίας ομάδες   δύο αντρών απ'τους οποίους ο ένας κρατά το κουτί των οβολών και ο άλλος ένα απ'τα κουδούνια, που φυλάγονται στους ναούς του Αγίου Δημητρίου στη Χώρα και του Αγίου Νικολάου στη Γεράνεια, γκαβανούζα ή κυπρί, περιφέρονται στις γειτονιές και χτυπώντας το κουδούνι πότε-πότε, για να προαναγγείλουν τον ερχομό τους, επισκέπτονται τα σπίτια να   ευχηθούν  στους οικοδεσπότες καλή χρονιά κι εκείνοι να ρίξουν στο κουτί τον οβολό τους "για την εκκλησία", για τις δαπάνες συντήρησης του ναού.

Λίγο παλιότερα χτυπούσαν κουδούνια και την ημέρα των Θεοφανείων στις πλατείες της Χώρας και της Γεράνειας άνδρες, συνήθως  παρέες δύο ανδρών, που στη μέση τους ήταν ζωσμένοι με σειρά κουδουνιών δεμένων με σχοινί. 

Τα κουδούνια τα συγκρατούσαν και με σχοινιά που τα περνούσαν από τους ώμους τους με χιαστί στα νώτα τους  διάταξη. 

Οι κουδουνάδες  αυτοί ζωσμένοι ο ένας με κυπριά και ο άλλος με γκαβανούζες χτυπούσαν τα κουδούνια έχοντας τα πόδια τους σε κατάλληλη για την ευστάθειά τους διάσταση και στρεφόμενοι ρυθμικά μια απ' τη μια και μια απ' την άλλη μεριά ή για κάθετο κατά διαστήματα χτύπημα των κουδουνιών ανεβοκατεβάζοντας το σώμα τους με κάμψεις των γονάτων. Επίσης χτυπούσαν τα κουδούνια σηκώνοντας διαδοχικά το' να και τ' άλλο πόδι και κάνοντας μεγάλους διασκελισμούς.

Τα κουδούνια με τον εκκωφαντικό τους θόρυβο, οι "κλαδαρές" που με τη λάμψη τους κάνουν τη νύχτα μέρα και οι τερατώδεις μεταμφιέσεις του δωδεκαήμερου ( της Πρωτοχρονιάς και των Θεοφανείων),   χαρμόσυνες κυρίως σήμερα εορταστικές εκδηλώσεις, ήταν στην αρχική τους ειδωλολατρικού (παγανιστικού) χαρακτήρα καθιέρωση και χρήση τους μέσα "αποτρόπαια", ήτοι αποτροπής του κακού, μέσα πρόκλησης τρόμου και τροπής σε φυγή των κακοποιών δυνάμεων, των δαιμονικών, που κατά τη λαϊκή αντίληψη στις αρχές της χειμερινής περιόδου έπρεπε να τρομάξουν και να φύγουν για την εξασφάλιση ενός ήπιου χειμώνα , ευνοϊκού για τα σπαρτά, τα ζωντανά και τους ανθρώπους. Έτσι αυτές οι εκδηλώσεις ήταν ευετηρικές, απέβλεπαν δηλαδή στην εξασφάλιση "ευετηρίας" , καλής χρονιάς: καρπερής για τη γη, παραγωγικής για τα ζώα, ευτυχισμένης για τους ανθρώπους.

Με αυτή την τελευταία ανάρτηση για το 2016

θα ήθελα να ευχηθώ σε όλους όσους περνάτε από εδώ

Ας γίνει φέτος η ψυχή μας η φάτνη που θα γεννηθεί η αγάπη και η ειρήνη

και το  το νέο έτος ας κάνει τα όνειρα όλου του κόσμου πραγματικότητα 

και ας σκορπίσει παντού ευτυχία και υγεία.

ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ 

ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΟ ΤΟ 2017