Βρίσκεται στην οδό Επιμενίδου, αριθ. 5, λίγο πιο πέρα από το μνημείο του Λυσικράτους. Παλαιότερα ήταν γνωστή με το όνομα «Αγιος Δημήτριος το Παρακκλήσι».
Εντοιχισμένη πλάκα, δίπλα στην είσοδο της εκκλησίας, αναφέρει την ανεξακρίβωτη παράδοση πως διακόνησε κάποτε σ' αυτή την εκκλησία ο Αθανάσιος Διάκος.
Στον κήπο του Παρεκκλησίου, που βρίσκεται στα νότια, βρέθηκε μία ενεπίγραφη πλάκα του 1724 με ανάγλυφη παράσταση κουκουβάγιας (γλαύκας), με σταυρό στο κεφάλι της, και στις τέσσερις γωνίες τα γράμματα ΙΣ-ΧΣ-ΝΙ-ΚΑ και τις λέξεις ΑΨΚΛ... τη συνδρομή Μιχαήλ Φωκά, Αγγέλου Μπενιζέλου, Δημητρίου Καβαθά.
Πρόκειται για επιφανείς "Αθηναίους, που μάλλον ανακαίνισαν την εκκλησία.
Εορτάζει στις 26 Οκτωβρίου.
Στον Βυζαντινό Ι. Ναό Αγίου Νικολάου Ραγκαβά
Ὁ βυζαντινὸς αὐτοκρατορικὸς ναὸς τοῦ Ἁγίου Νικολάου Ραγκαβᾶ βρίσκεται βορειοανατολικὰ τῆς Ἀκρόπολης, μεταξὺ τῶν ὁδῶν Πρυτανείου καὶ Ἐπιχάρμου, στὸ Ριζόκαστρο (σημερινὰ Ἀναφιώτικα), κοντὰ στὸ μνημεῖο τοῦ Λυσικράτη. Εἶναι μιὰ ἀπὸ τὶς ὡραιότερες καὶ πιὸ ἀγαπητὲς ἱστορικὲς ἐκκλησίες τῆς Πλάκας.
Σύμφωνα μὲ ἱστορικὲς πηγές, τὸ ὄνομα Ραγκαβᾶς ἀνήκει σὲ σημαντικὴ οἰκογένεια τῆς Κωνσταντινούπολης καὶ τῆς Ἀθήνας, τῆς ὁποίας τὸ γνωστότερο μέλος ἦταν ὁ αὐτοκράτορας τοῦ Βυζαντίου Μιχαὴλ Α΄ ὁ Ραγκαβέ (811-813).
Ἡ ἐκκλησία χτίστηκε ἀρχικὰ τὸν 9ο αἰώνα, ἀπὸ τὸν Θεοφύλακτο, γιὸ καὶ συναυτοκράτορα τοῦ Μιχαὴλ Α΄, μὲ ὑποδομὴ ἀρχαίου ναοῦ (ἕνα κιονόκρανο ἰωνικοῦ ρυθμοῦ εἶναι ἐντοιχισμένο στὴ βορειοανατολικὴ πλευρὰ τοῦ ναοῦ, καθὼς καὶ ἡ Ἁγία Τράπεζα στηρίζεται σὲ ἕνα κομμένο καὶ ἀνεστραμμένο κιονόκρανο ἐξελιγμένου κορινθιακοῦ τύπου) καὶ ἀφοῦ καταστράφηκε ἀπὸ ἄγνωστη αἰτία, ξαναχτίστηκε διακόσια χρόνια μετά, κατὰ τὴν ἐποχὴ ἀκμῆς τῆς Ἀθήνας.
Ὁ ναὸς ἔπαιξε σημαντικὸ ρόλο στὴ μεσαιωνικὴ Ἀθήνα. Ἀρχικὰ ἦταν ἰδιωτικός, ἀλλὰ τελικὰ ἔγινε καὶ παραμένει ἕως σήμερα ἐνοριακός.
Οἱ εἰδικοὶ χρονολογοῦν τὸ ὑπάρχον κτίριο στὸν 11ο αἰώνα (1040-1050) λόγω τῶν στυλιστικῶν χαρακτηριστικῶν ποὺ εἶναι παρόμοια μὲ ἐκεῖνα πολυάριθμων ἐκκλησιῶν τῆς περιόδου αὐτῆς.
Μετὰ τὸν 11ο αἰώνα ὑπέστη σημαντικὲς ἀλλαγὲς καὶ προσθῆκες. Εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ σημαντικότερα βυζαντινὰ μνημεῖα τῆς πόλης.
Μετὰ τὴν ἀπελευθέρωση τοῦ ἑλληνικοῦ ἔθνους καταργήθηκαν τὰ ξύλινα σήμαντρα, καὶ ἡ ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Νικολάου ἦταν ἡ πρώτη, στὴν ὁποία ἐπετράπη νὰ χρησιμοποιήσῃ καμπάνα. Στὶς 13 Δεκεμβρίου 1834 ἡ κυβέρνηση μεταφέρθηκε ἀπὸ τὸ Ναύπλιο στὴν Ἀθήνα καὶ τὴν ἴδια μέρα ἐνθρονίστηκε ὁ Ὄθωνας, ὁπότε χτύπησε καὶ πάλι ἡ καμπάνα αὐτή.
Ἡ καμπάνα εἶναι κατασκευασμένη στὴν Κινέτα τῆς Ἰταλίας καί, ὅπως γράφει στὰ λατινικά, εἶναι «ἔργο Ἀλεξάνδρου καὶ ἀδελφοῦ, τῆς πόλης Κινέτα». Ἔχει ἀνάγλυφο τὸν Ἐσταυρωμένο, τὸν Ἀπόστολο Παῦλο μὲ τὴ μάχαιρα (τοῦ Πνεύματος) καὶ τὴ Θεοτόκο Βρεφοκρατούσα, μὲ κρίνο στὸ χέρι.
Ἡ καμπάνα ἦταν ἐπίσης ἡ πρώτη ποὺ σήμανε τὴν ἀπελευθέρωση τῆς Ἀθήνας ἀπὸ τοὺς Γερμανοὺς στὶς 12 Ὀκτωβρίου 1944 καὶ κατὰ τὴ στιγμὴ τῆς ἔπαρσης τῆς ἐλληνικῆς σημαίας στὴν Ἀκρόπολη.
Κάθε χρόνο, στὶς 25 Μαρτίου, τελεῖται Δοξολογία στὸν ναό, καὶ στὸ τέλος χτυποῦν τὴν καμπάνα ὅλοι οἱ παρευρισκόμενοι, γιὰ νὰ ζωντανέψουν μὲ χαρὰ τὶς ’μέρες ἐκεῖνες τῆς ἀπελευθέρωσης ὅπου ἡ ἴδια καμπάνα, μὲ τοὺς ἴδιους ἀναλλοίωτους ἥχους, σκόρπισε τὸ μήνυμα τῆς ἀνάστασης τοῦ Γένους ἔπειτα ἀπὸ 400 χρόνια δουλείας.
Στο Μετόχι του Πανάγιου Τάφου
Το Μετόχι είναι ένα μικρό μοναστήρι που ανήκει στον Άγιο Τάφο της Ιερουσαλήμ.
Η εκκλησία του μοναστηριού, οι Άγιοι Ανάργυροι, χρονολογείται στον 17ο αι. και βρίσκεται μέσα στον περίβολο του κτιρίου που στεγάζει την Εξαρχία του Παναγίου Τάφου. Η εκκλησία, οι Άγιοι Ανάργυροι, ανήκει στον τύπο της καμαροσκέπαστης μονόκλιτης βασιλικής. Έχει κτισθεί επάνω στα ερείπια ναού της Αφροδίτης και υπήρξε γυναικείο μοναστήρι.
Ο μικρός αυτός ναός συνδέεται με τα έθιμα της Σαρακοστής και της Μεγάλης Εβδομάδας. Η ακολουθία των Χαιρετισμών είναι πραγματικά κατανυκτική μια και γίνεται χωρίς ηλεκτρικό φωτισμό και χωρίς μεγάφωνα, στο ημίφως των κανδηλιών και με την ψαλμωδία του άρχοντα πρωτοψάλτη. Το ίδιο ισχύει και την Μεγάλη Παρασκευή, οπότε η μυστηριακή ατμόσφαιρα ολοκληρώνεται με την περιφορά του Επιταφίου στα στενά της Πλάκας.
Και το μεγάλο Σάββατο το Άγιο Φως έρχεται στο ναό αυτό με ειδική πτήση από την Ιερουσαλήμ και στη συνέχεια διανέμεται σε όλες τις ορθόδοξες χριστιανικές εκκλησίες της Ελλάδας.
Στην αυλή μπορεί να δει κανείς αρκετά αρχαία κατάλοιπα της περιοχής, μια σειρά κελιά της παλιάς μονής και ένα πηγάδι με υπόγεια σήραγγα που λέγεται ότι επικοινωνούσε με τα πηγάδια και τις σήραγγες και άλλων σπιτιών της περιοχής.
Στην Παναγία την Χρυσοκαστριώτισσα
Ο Ιερός Ναός της Παναγίας Χρυσοκαστριώτισσας είναι κτίσμα του 12ου αιώνα, αλλά έχει υποστεί πολύ σημαντικές αλλοιώσεις, ιδιαίτερα μετά τις μάχες κατά την Επανάσταση του 1821 που σχεδόν την κατέστρεψαν. Ο τύπος της είναι καμαροσκέπαστη μονόκλιτος βασιλική, ενώ θεωρείται πως στον ίδιο χώρο κατά τους αρχαίους χρόνους υπήρχε ιερό της θεάς Εστίας.
Αν και η προέλευση του ονόματος δεν είναι ακριβής, σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις το έλαβε από την οικογένεια Καστριώτη που τον έκτισε, ενώ σύμφωνα με άλλες, το όνομα προήλθε λόγω της γειτνίασης του ναού με την Ακρόπολη που ήταν κάστρο τα χρόνια εκείνα. Σύμφωνα με την πιθανότερη εκδοχή, το όνομα προήλθε από το γεγονός πως μετά την κατάληψη της Αθήνας από τους Φράγκους και την μετατροπή του Παρθενώνα από Ορθόδοξο σε Καθολικό ναό, οι πιστοί μετέφεραν εδώ την εικόνα της Παναγίας της Αθηνιώτισσας.
Στα προεπαναστατικά χρόνια, μπροστά από την εικόνα της Παναγίας, έκαιγε ακατάπαυστα η φλόγα ενός καντηλιού που οι πιστοί Αθηναίοι δεν άφηναν ποτέ να σβήσει, συνήθεια που συνεχίστηκε και μετά την Επανάσταση.
Κάπου εδώ η βόλτα μας τελειώνει.... ελπίζω να μην σας κούρασα.
ΚΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ
Πληροφορίες για τους Ι.Ν. συνέλεξα από διάφορες πηγές μέσω internet
|